Tranh Thánh Gia – HF08

Tranh Thánh Gia bằng gỗ, dạng treo tường

Thánh Gia Thất (tiếng Anh: Holy Family) nói đến gia đình Chúa Giêsu, gồm các thành viên: Hài Nhi Giêsu, Đức Trinh Nữ Maria và Thánh Cả Giuse. Tên gọi trở nên phổ biến trong nghệ thuật từ những năm 1490 trở đi, nhưng việc tôn kính Thánh Gia được chính thức bắt đầu vào thế kỷ 17 bởi Thánh François de Laval, giám mục đầu tiên của Tân Pháp.

Các sách Phúc âm nói rất ít về cuộc sống của Thánh gia trong những năm trước khi Chúa Giêsu thi hành sứ vụ công khai. Mát-thêu và Lu-ca thuật lại các tình tiết trong giai đoạn này của cuộc đời Chúa Giêsu, cụ thể là lễ cắt bì và sau đó là Lễ dâng Chúa trong đền thờ, lên đường sang Ai Cập, trở về Na-Gia-Rét và tìm thấy Chúa Giêsu trong đền thờ.

Lễ Thánh Gia bắt đầu trước tiên từ Canada, dần dần lòng sùng mộ Thánh Gia lan rộng ra khắp hoàn cầu. Thời kỳ này, người ta nhận thấy các gia đình bị tục hóa, nhiều gia sản thiêng liêng, các giá trị của gia đình bị tiêu tán. Có nguy cơ gia đình bị băng hoại hoàn toàn. Vì vậy tín hữu tìm tới gia đình gương mẫu Thánh Gia để giúp các gia đình công giáo sống đạo và sống ơn bí tích hôn phối.

Năm 1893, Giáo hoàng Lêô XIII cho tổ chức lễ kính Thánh Gia vào ngày Chúa nhật trong tuần lễ Bát Nhật của Lễ Ba Vua, nghĩa là trong khoảng từ ngày 07 tháng 01 đến ngày 13 tháng 01 của năm.

Tuy nhiên, lễ Thánh Gia vẫn chỉ cho phép một số nơi cử hành, sau đó mới lan ra trong toàn thể giáo hội Công giáo. Và lễ Thánh Gia vẫn chưa có được chỗ đứng vững chắc trong Năm phụng vụ.

Năm 1911, trong sách Lễ Rôma, do Giáo hoàng Piô X cho tu sửa và công bố, cũng không có lễ Thánh gia. Năm 1920, lễ Thánh Gia mới lại được đưa vào trong sách lễ Rôma, và chỉ định ngày Chúa nhật thứ I sau lễ Hiển Linh.

Ngày 26 tháng 10 năm 1921, Thánh Bộ Nghi lễ đã ra một sắc lệnh truyền cử hành một số lễ trong toàn thể Giáo hội, trong số lễ này, có lễ Thánh Gia, được cử hành vào Chúa nhật Bát nhật sau Lễ Hiển Linh

Năm 1969, Lễ Thánh Gia và lễ Đức Mẹ là Mẹ Thiên Chúa, là hai lễ được sắp xếp lại khi cải tổ năm phụng vụ và lịch phụng vụ do Công đồng Vaticanô II khởi xướng. Kết quả của việc cải tổ này áp dụng cho toàn thể Giáo hội Công giáo là lễ Thánh Gia được chuyển sang Chúa nhật trong Tuần Bát nhật Lễ trọng Giáng sinh, hoặc nếu không có ngày Chúa nhật, thì cử hành vào ngày 30 tháng 12.

Hiện nay là lễ Thánh gia thất được cử hành vào Chúa nhật ngay sau lễ Giáng Sinh. Nếu Lễ Giáng Sinh và tết Dương Lịch rơi vào Chúa nhật (tức là không có Chúa nhật nào ở khoảng giữa), lễ Thánh Gia Thất sẽ được cử hành vào ngày 30 là ngày thứ sáu.

Đây cũng là dịp để những thành viên trong gia đình nhớ về công ơn sinh thành, dưỡng dục của cha, mẹ và các thành viên thêm gắn bó với gia đình của họ.

Thánh gia cũng được chọn làm bổn mạng cho nhiều giáo xứ, nên việc tổ chức lễ kính Thánh Gia thường với quy mô lớn quy tụ nhiều người, tên “Thánh Gia” ngoài việc đặt cho một số nhà thờ, còn được đặt cho một số hội dòng, trường đại học và bệnh viện.

Lễ Thánh Gia cũng là dịp để mừng kỷ niệm ngày cưới theo từng năm của các gia đình (lễ “ngọc khánh”, “ngân khánh” hay “kim khánh” trong hôn phối). Việc kỷ niệm này mang ý nghĩa chúc mừng và khích lệ các đôi hôn nhân trong dịp kỷ niệm thành hôn và nhắc nhở các Kitô hữu nhìn lại để canh tân đời sống hôn nhân gia đình.